Grágás
# | Þáttur | Kaflar | Orð | Lýsing |
---|---|---|---|---|
1 | Kristinna laga þáttur | 59 | 17.036 | Guðslög. |
2 | Erfðaþáttur | 25 | 10.741 | Erfðalög. |
3 | Ómagabálkur | 37 | 12.834 | Framfærslulög. |
4 | Festaþáttur | 64 | 16.607 | Hjúskaparlög. |
5 | Um fjárleigur | 86 | 20.268 | Landbúnaðarlög og atvinnulög. |
6 | Vígslóði | 126 | 29.488 | Refsilög. |
7 | Landabrigðisþáttur | 74 | 35.403 | Landbúnaðarlög og atvinnulög. |
8 | Þingskapaþáttur | 66 | 30.284 | Stjórnskipunarlög. |
9 | Baugatal | 3 | 3.879 | Skaðabótalög. |
10 | Lögsögumannsþáttur | – | 583 | Stjórnskipunarlög. |
11 | Lögréttuþáttur | – | 1.821 | Stjórnskipunarlög. |
12 | Rannsóknaþáttur | 7 | 2.261 | Þáttur um rannsókn á stuldi. |
13 | Stakir kaflar úr Konungsbók | 5 | 1.676 | Ýmisleg viðfangsefni og nýmæli í lögum. |
14 | Stakir kaflar úr handritsbroti (AM 315 d fol.) | 4 | 1.684 | Landbúnaðarlög og atvinnulög. |
Um Grágás
Grágás er lagasafn þjóðveldistímabilsins (930 – 1262/64). Lögin sem það inniheldur voru byggð á Gulaþingslögum frá Noregi. Lög þess féllu úr gildi með lögtöku Járnsíðu á árunum 1271 til 1274. Lagasafnið er varðveitt í nokkrum misheillegum handritum en Staðarhólsbók (AM 334 fol.) og Konungsbók (GKS 1157 fol.) eru þau ítarlegustu.
Árið 1992 gaf Mál og menning út Grágás: Lagasafn íslenska þjóðveldisins eftir Gunnar Karlsson, Kristján Sveinsson og Mörð Árnason. Inniheldur bókin efni handritanna í stöðluðu og uppfærðu máli ásamt ýmsum skýringum.
Framsetning þessi á Grágás byggir á fyrrnefndri bók sem sjálf byggir á efni Staðarhólsbókar og svo efni Konungsbókar þegar hún nær lengra auk nokkurra innskota úr öðrum handritsbrotum. Í lokin eru stakir kaflar úr Landabrigðisþætti sem finnast á handritsbrotinu AM 315 d fol.
Bók Gunnars, Kristjáns og Marðar inniheldur mikinn fróðleik um sögu handritanna, ritunartíma og ritara. LagaWiki mælir með lestri hennar en leyfir sér að birta meginefni hennar hér þar sem lagatexti getur ekki verið höfundarréttarvarinn, hvort sem hann er í upprunalegu máli eða nútímavæddu.
Skammstafanir
Ef texti finnst í einu handriti sem ekki er að finna í hinum þá er hann settur innan hornklofa þar sem hann birtist í því handriti.
Aðalhandrit
Skammstöfun | Handrit |
---|---|
K: | GKS 1157 fol., Konungsbók |
S: | AM 334 fol., Staðarhólsbók |
Önnur handrit
Skammstöfun | Handrit |
---|---|
Ab: | AM 135 4to, Arnarbælisbók |
Bd: | AM 347 fol., Belgsdalsbók |
Sk: | AM 351 fol., Skálholtsbók |
St: | AM 346 fol., Staðarfellsbók |
Tr: | UppsUB R 713, Troilsbók |
X: | AM 173 c 4to |
Y: | AM 125 a 4to |
Z: | AM 181 4to |